Almaniya parlamentinə keçirilən seçkilərin ilkin rəsmi nəticələrinə görə, mərkəz-sol Sosial Demokrat Partiyası (SDP) nisbi üstünlüklə səslərin 25,7%-ni toplayıb (206 yer). Hazırkı kansler, artıq siyasətdən getməyə hazırlaşan Angela Merkelin mərkəz-sağ Xristian Demokratlar Birliyi (CDU/CSU) 24,1%-ni (196 yer), Yaşıllar Partiyası isə 14,8% (118 yer) səs əldə edə bilib.

Hazırkı nəticələr Merkelin varisi, maliyyə naziri Olaf Şolts-un növbəti kansler olmaq şansını xeyrli azaldıb. Heç bir partiya tələb olunan əksəriyyəti (735 yerdən 368-i) qazana bilmədiyindən, növbəti hökumət təkbaşına deyil, koalisiyalı iqtidar olacaq. Bu isə həm də yeni - post-Merkel erasının başlanğıcıdır.

Bəs 16 illik hakimiyyət dövründə Merkel Almaniya üçün nələri edə bilib, nələri etməyib? Marja.az xanım kanslerin fəaliyyətinin əsas nəticələrini araşdırıb...

“Xəstə adam”dan supergücə doğru

Almaniyanın ixraca və sənaye istehsalına əsaslanan iqtisadiyyatı Merkelin hakimiyyətə gəldiyi dövrdə artıq 2 illik tənəzzül dövrünü yaşayırdı. Merkel bu baxımdan ciddi uğura nail olub. 2005-ci ildə 2,3 trilyon avro (2,6 trilyon dollar) olan ÜDM 2020-ci ildə 3,3 trilyon avroya (3,8 trilyon dollara) çatıb. 2019-cu ilin sonunda - pandemiyadan əvvəl Avropa İttifaqının ümumi ÜDM-nin dörddə biri (24,7%) Almaniya iqtisadiyyatının payına düşürdü. Bununla da, 90-ci illərin sonunda “Avropanın xəstə adamı” adlandırılan Almaniya super iqtisadi gücə çevrilib.

Əmək bazarı genişlənib

Dünya Bankının rəsmi məlumatına görə, 2005-ci ildə 11,1% təşkil edən işsizlik səviyyəsi 2020-ci ildə 3,8%-ə qədər azalıb. Almaniya Avropada işsizliyin ən aşağı səviyyəsinə malik ölkələrdən biridir. Eurostat bu ilin iyuluna işsizlik səviyyəsinin 36% təşkil etdiyini bildirib. Həmçinin, Merkel 2008 və 2020-ci illərin böhranında “Kurzarbeit” - qısa iş vaxtı sxemi tətbiq edərək, sahibkarların işçiləri tamamilə işdən azad etmək əvəzinə, onların iş saatlarını azaltmasına və beləliklə, milyonlarla iş yerinin saxlanmasına nail olub.

Miqrasiya siyasəti

2014-2015-ci illərdə Avropada miqrant böhranı zamanı əksər Avropa ölkələri Suriyada vətəndaş müharibəsi nəticəsində Avropa axın edən qaçqınları qəbul etməkdən imtina etdiyi halda, Merkel 1 milyon qaçqın və miqrantın üzünə Almaniyanın qapılarını açıb. Bu siyasət həm də ölkədə anti-miqrasya əhvallı yaradıb və miqrantlar əleyhinə çıxan Almaniya üçün Alternativ partiyasına müəyyən nüfuz qazandırıb (partiya son parlament seçkilərində 83 yer qazanıb).

Xalis gəlir kifayət qədər artıb...

Merkel ölkənin idarəçiliyinə gəldiyi zaman ev təsərrüfatlarının adambaşına xalis gəliri Fransa və Böyük Britaniya kimi digər iri ölkələrdən fərqlənmirdi. Lakin, tədricən artan gəlir 2019-cu ildə 30 min avronu keçib. Böyük Britaniyada bu rəqəm adambaşına 25 155 avro, Fransada isə 26,158 avroya bərabər olub. 

Bununla belə, Almaniyada gəlir məsələsində əsas problem hələ iki Almaniyanın birləşməsindən miras qalan şərq və qərb regionları arasındakı bərabərsizlikdir. OECD bəzi federal əyalətlər arasında adambaşına ÜDM həcmində ikiqat fərq olduğunu bildirir.

Problemli məqam - dövlət investisiyaları

Merkel hökumətinin ən çox tənqidə tuş gəldiyi məqam əlavə borclar götürməkdən qəti imtina siyasəti və infrastukturun təkmilləşdirilməsi ilə bağlı xərclərin məhdud olmasıdır. Merkel daha çox daxili resurslar hesabına müəyyən layihələrin icrasına və balanslı büdcəyə üstünlük verib. Bu isə getdikcə köhnələn infrastrukturun böyük probemlər törətməsi təhlükəsini yaradır. Həmin problem yeni hökumətin həll etməli olduğu əsas pioritetlərdən olacaq...